ISIRGAN OTU

Bu yıl 8.si düzenlenen Alaçatı Ot Festivalinin teması ''Isırgan Otu''

Biz de her yıl olduğu gibi festivalde görevliyiz ve bu yıl söyleşimiz bitkisel çaylar üzerine... Bitkisel çayların genel özellikleri, demlenirken dikkat edilecek konular ve özellikle de ısırgan otu çayının faydaları ve özelliklerine değineceğiz.

Ama konu öyle geniş ve öyle çok bilgi var ki paylaşmak istediğimiz. Biz de en iyisi tarifler ve bilgiler birer kaynak olarak elimizde kalsın diye blogda yayınlamaya karar verdik.

ISIRGAN OTU

Bilimsel adı "Urtica dioica"

Isırgan otu yaprağın üst yüzeyinde, gövdesinde ve yaprak saplarında bulunan sivri tüylerin ucundaki formik asit denilen yakıcı ve kaşındırıcı madde sayesinde ısırır.

Bu şifalı bitki, yapısında potasyum tuzları, organik asitler ve C vitamini bulundurur. Bu maddelerden formik asidin tüy dökücü özellliği vardır.

(Formik asitin diğer bir adı da karınca asididir. Doğada ilk olarak karıncaların salgılarında rastlanmış ve buradan çekilerek elde edilmiştir.)

Ayrıca histamin, klorofil, asetilkolin, demir ve c vitamini, kalsiyum, potasyum, ve silisik asit tuzları içerir.

Isırgan otunun ilk kullanımı bronz çağına kadar dayanmaktadır. Ancak ilk kullanıldığında sağlığa faydaları ön planda değildi. Danimarka'da yapılan arkeolojik kazı sonucunda bu çağa ait ısırgan otu sapları ile yapılmış kıyafetler bulundu. Bitkilerin liflerinden ise çok sağlam iplik ve kumaş yapılmaktadır. Vikingler ısırgan sapları taşımanın insana cesaret güç ve direnç kazandırdığına inanırlarmış.

Isırgan Otunun Faydaları Nelerdir?

Doğada kendiliğinden yetişen ve faydaları çok fazla olan ısırgan otu her derde devadır. Isırgan otu faydaları tüm dünyaya yayılan pek çok kozmetik ürünlerle de görülmektedir. Yemyeşil yaprakları dikenli bir yapıya sahiptir. Uzunluğun çok fazla olmayan bu ısırgan otu kullanıldığı her yemeğe lezzet verirken aynı zamanda sağlık içinde pek çok yararı bulunur. Sağlık açısında faydaları dikkate alındığında hastalıkların çoğu için en doğal tedavi çözümleri ısırgan otunda mevcuttur. Isırgan, toprakta su alan yerlerde yetişen bir bitkidir. Tohumu ile dikilerek de yetişebilir. Isırgan otunun oluşum mevsimi ise kış aylarıdır.

Belirli bir yaştan sonra bedendeki demir miktarı azalmaya başlar. Bu nedenle, yorgunluk ve bitkinlik halleri görülür, kişi yaşlandığını düşünmeye başlar ve verimliliği giderek azalır. Işte bu durumlarda, demir içerikli taze ısırgan otu ile çok olumlu sonuçlar alınabilir. Bir ısırgan otu küründen sonra, kişi kendini çok kısa bir süre içerisinde eskiye oranla çok daha rahat hisseder, enerji ve çalısma gücü geri gelir, dış görünüm olarak da belirgin bir düzelme başlar.

❤ Herhangi bir alerji rahatsızlığı çekenler (bahar nezlesi dahil) uzun bir süre ısırganotu çayı içebilirler.

❤ Güzellik için yapraklarının çay suyu ile yıkanan saçlar güçlenir, parlar ve sıklaşır. Saç dökülmelerini önler

(Saç Yıkamak: 4-5 avuç taze veya kurutulmus yaprak, 5 litre suya koyulur, agır ateste kaynama derecesine kadar ısıtılır, 5 dakika demlendikten sonra süzülür. Kök kullanıldıgında ise, 2 avuç dolusu ince kıyılmıs kök, 10-12 saat soguk suda bekletilir, sonra kaynama derecesine kadar ısıtılır ve demlenmesi için 10 dakika beklendikten sonra süzülür. Bu durumda, saç yıkamak için sodalı sabun gerekir)

❤ Isırgan otunun tohumu balla karıştırılınca bağışıklığı kuvvetlendirir.

❤ Isırganotu, en başta gelen kan temizleyici ve aynı zamanda kan yaptırıcı bir bitkidir. 

❤ Sindirim sistemini ve diğer organları temizler. 

❤ İdrar söktürücüdür. 

❤ İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır. 

❤ Karaciğeri, böbrekleri temizler.

❤ Yüksek miktarda demir içerir. 

❤ Öksürüğe iyi gelir.

❤ Soğuk algınlığına iyi gelir.

❤ Saman nezlesinin tedavisinde kullanılır.

❤ İştah arttırıcıdır.

❤ Adet söktürücü özelliği vardır.

❤ Vücut ağrılarına, eklem, bacak ve ayak ağrılarına çok iyi gelir, ağrıyan yere sürülerek rahatlatıcı bir sıcaklık meydana gelir ve ağrılar diner.

❤ Kanser Hastalığı Hücrelerinin Vücutta Oluşumunu Engeller

Kanser tedavisi en güç olan hastalıklardan biridir. Kanser ile mücadelede olan insanların kullanmak mecburiyetinde olduğu bazı ilaçlar, bazı tedaviler vardır. Eğer kanser olma riskinizi en aza indirgemek isterseniz en şifalı yöntemleri kullanarak kanser oluşumunun önüne geçebilirsiniz. Şifalı bitkileri tüketerek kanser oluşumunu önleyebilirsiniz. Vücutta meydana gelen hücrelerin yayılmasının önüne geçmek için ısırgan otu tüketimi arttırılabilir. Isırgan otu faydaları vücuttaki kanser hücrelerinin oluşumunu engeller. İşte bu sayede daha güçlü ve daha sağlıklı bir vücuda sahip olabilirsiniz.

❤ Demir Eksikliği Olan İnsanlar İçin Faydalıdır

Beslenme alışkanlıklarımıza dikkat etmek çok önemlidir. Beslenme alışkanlıklarımızın iyi olmasını sağlamak için her türlü gıdanın vücuda alınması gerekmektedir. Demir eksikliği ile mücadele eden bazı hastalar vardır. Kandaki demir oranı ölçülerek bu tespit edilebilir. Kanda bulunan demirin eksik olması sonucunda da hastaların ne yazık ki daha dikkatli olması gerekir. Çünkü demir eksikliği dikkate alınması gereken bir rahatsızlıktır. Demir bakımından zengin besinler tüketilerek demir eksikliği sorunu giderilebilir. Isırganda demir eksikliği bakımından güçlü bir ottur. Isırgan otu tüketimini sağlayarak da vücudumuzda eksik olan demiri tamamlayabiliriz.

❤ Vücuttaki Şişkinliği Giderir

Yenilen bazı besinler vücutta olması gerektiğinden daha fazla gaz biriktirebilir. Bu durumda insanlar rahatsızlık duyar. Çünkü karınlarında şişkinlik hissi ile karşılaşırlar. Gaz sıkıntısı ve şişkinlik problemi yaşayan insanlar bu nedenle karınlarında daha çok gaz oluşmasını sağlayacak besinler tüketmemelidir. Dolayısıyla da şişkinlik problemi çeken insanlar beslendikleri yemeklere daha çok dikkat etmelidirler. Örneğin ısırgan otu tüketiminde insanda herhangi bir şişkinlik yapmaz. Hatta şişkinlik hissini meydana getiren sorunları kökünden çözer. Böylelikle ısırgan otu vücutta var olan şişkinliği yok etmeye yardımcıdır. Isırgan otu çayı yapılıp yemeklerden sonra içilerek bu sorun ortadan kaldırılabilir.

❤ İç Organları Temizler

Yeşil bitkiler vücutta çalışan organları daha iyi çalışmasını sağlarken onların temizliğini de sağlamaktadır. Isırgan otu da yeşil bitkilerden biridir. Isırgan otunun tüketilmesi dahilinde insanlar iç organlarının temizliğini bu şekilde sağlayabilirler. Isırgan içerdiği bol vitamin ve minerallerden dolayı tüketildiğinde bağırsak, mide gibi tüm iç organların temizlenmesini sağlar.

❤ Emziren Anneler İçin Süt Yapıcı

Yeni bebekleri olan annelerin en büyük sorunlarından biri de bebeklerine sütünün az gelmesidir. Yeni doğan çocuklar ilk etapta iki yaşına kadar mutlaka anne sütü içmelidir. İki yaşından sonra da yavaş yavaş yemekler ile tanışarak artık anne sütünü bırakmalıdır. Ancak genel olarak yapılan araştırmalarda pek çok kadının sütünün yetersiz olmasından yakınmaktadır. Bu nedenle süt yapıcı besinler tüketmeye yönelinir. Bebeklerinin daha sağlıklı olması için onlara verilmesi gereken sütün fazla olması gerekir. Anneler de emzirdikleri bebeklerine yeteri kadar süt verebilmek için lohusalık döneminde süt yapan ısırgan otunu tüketebilirler. Isırgan otunu her yemeklerinde alan annelerin sütlerinde kısa sürede artış gözlemlenecektir.

❤ Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Hastalıklara karşı daha güçlü vücutlara sahip olabilmeniz için bağışıklık sistemini güçlendirmeniz gerekir. Kış hastalıkları ile karşılaşan insanların büyük bir çoğunluğu aslında bağışıklık sisteminin çok kuvvetli olmadığı insanlardır. Bağışıklık sisteminin daha iyi olması için ısırgan otunun tüketimi yapılabilir. Özellikle küçük çocuklar kış aylarında daha kolay hasta olmaktadır. Kışın soğukta hastalık bakterilerinin çoğalmasından dolayı çocuklar büyük zorluk çekmektedir. Bu nedenle çocukların bağışıklıklarının daha güçlü olmasını sağlamak amacı ile ısırgan otu çocuklara yedirilmelidir. Farklı yemekler yaparak mutlaka ısırgan besininin alınması sağlanmalıdır. Böylece hastalıklara kapılan vücutların kısa sürede bu hastalığı yenmesi beklenir.

❤ Ergenlik Sivilcelerinin Erken Sönmesini Sağlar

Ergenlik çağında olan yetişkin bireylerde bazı belirtilen oluşmaya başlar. Bunlardan birincisi de ergenlik sivilcesidir. Kız ve erkeklerde oluşan sivilceler ergenlik döneminin başladığına dair bir mesajdır. Cildin daha çok yağlanması bu dönemde başladığı için ilk etapta gençler bu sivilceleri kafalarına çok takarlar. Dış görünüşlerinde yaşadıkları bu değişeme ayak uydurmakta zorlandıkları içinde sivilceler stresle daha da çoğalmaya başlar. Bu nedenle sivilcelerin etkisinden kurtulmak için çeşitli tedavileri uygulamak isterler. Sivilce tedavisi için kullanmaları gereken birden çok doğal yöntem vardır. Bunlardan biri de ısırgan otudur. Isırgan otu faydalarının arasında bulunan birinci etki de sivilcelerin daha hızlı şekilde sönmesini sağlamaktır. Bu nedenle de ısırgan tüketimi sivilce problemi yaşayan kişiler tarafından bol bol tüketilmelidir.

❤ Şeker Hastalığında Şeker Dengesini Korur

Diyabet çağımızda küçük çocuklarda bile görülen hastalıklardan biridir. Kandaki şeker oranının ölçülmesi sonucunda şeker hastalığı tespit edilir. Şeker hastası olan kişiler ise şekeri almaları gerekir. Küçük çocukların bile bu konuda çok dikkat etmesi gerekmektedir. Çünkü şeker tüketimini küçük bir çocukta sınırlamak daha da zordur. Tüm hayatları boyunca da ne yazık ki bu hastalıkla yaşamayı öğrenmeleri gerekir. Kandaki glikoz oranını sabitlemek içinde bazı besin maddeleri tüketilebilir. Isırgan otu faydalarında da bu etki görülmektedir. Şeker hastası olanlar ısırgan otu tüketimlerini arttırarak bu kanlarındaki şeker oranını dengeleyebilir.

Isırgan Otundan Neler Yapılır?

lkbaharda ve sonbaharda filizlendiğinde, onunla 4 haftalık bir çay kürü yapmak önemlidir. Sabahları aç karnına, kahvaltıdan yarım saat önce bir bardak ve gün boyunca 1-2 bardak çayı yudumlanarak içilebilir. Bu tür çay kürlerinden sonra kişi kendini anlatılamayacak kadar iyi hissedebilir. Ayrıca bu çayın lezzeti hiç de kötü değildir. Ama duyarlı kişiler, ona biraz papatya veya nane ekleyerek, lezzetini ve kokusunu değiştirebilirler.

Isırgan otunun faydalarından yararlanabilmek için farklı tarifler önerilebilir. 

İlk olarak ısırgan yemeği yapılabilir. Isırgan otları en başta toplandığında ellere batar. Bu nedenle kullanmadan önce çok iyi şekilde yıkanmalıdır. İyi bir şekilde yıkanan ısırgan otları doğranır. Yağda pişen soğanların içerisine atılır. Ocakta kavrulması beklenen ısırgan otunun üzerine isteğe bağlı olarak salça koyulabilir ya da yumurta kırılabilir. Bu şekilde ısırgan otu kavurması yemeği yapılarak tüketilebilir.

Isırgan otu aynı zamanda iyi bir yıkanma sonucunda salataların içerisine de konabilir. İnce ince kıyılan ısırganlar marul ile birleştirilerek hem bol vitaminli hemde çok lezzetli bir salata elde edilebilir. 

Diğer yandan da aslında ısırgan otunun mutfakta en çok kullanıldığı alan böreklerdir. Lezzetli börekler, gözlemelerin içerisinde de peynir eşliğinde ısırgan otu bol miktarda kullanılmaktadır. Evde hazırlanabilen hamurlu kolay börekler içinde ısırgan otu kullanılabilir. Isırgan otu zaten piştiği zaman tüm dikensi özelliğini kaybeder. Bu şekilde mutfaktaki yemeklerde ısırgan otunu bu şekilde kullanmanız mümkündür. 

Isırgan otu faydalarından yararlanmak için bir de çay yapılabilir. Isırgan otlarından elde edilen çay ile gargara yapılarak  boğaz ağrılarından kurtulunabilir. Bu çay aynı zamanda içilebilir. Isırgan otu kaynatılarak da içildiğinde vücut ısırgan faydalarının tamamını alabilir.

Çay Hazırlamak: 

Yaprak Çayı: Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış ısırganotu, orta boy bir su bardagı dolusu kaynar suyla haşlanır , 5-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-4 bardak yeni demlenmiş çay aç karnına veya öğün aralarında tatlandırılmadan içilir. Kokusunu veya tadını rahatsız edici bulanlar çaylarına biraz nane ilave edebilirler.

Kök Çayı: Bir tatlı kaşığı ince kıyılmış kök, bir su bardağı dolusu soğuk suya eklenir, hafif ısıda kaynama derecesine getirilir, 4-5 dakika kaynadıktan sonra, ateşten indirilip 5-10 dakika demlendirilir ve süzülür. Günde 3 bardak taze demlenmiş çay soğutulmadan içilir.

Tohum Çayı: Havanda hafifçe ezilmiş bir tatlı kaşığı tohum, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak su ile haşlanır, üstü kapalı olarak 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak taze demlenmiş çay, yemeklerden yarım saat önce soğutulmadan içilir.

Isırganotu Tentürü: Ilkbaharda veya sonbaharda sökülen kökler bol suda iyice yıkanır, elden geldigince ince kıyılır ve bir sisenin bogazına kadar doldurulur. Köklerin üstüne çıkacak kadar 35-40 derece etil alkol eklenir, hergün çalkalanarak güneste 14 gün boyunca bekletilir ve süre sonunda bir tülbentten geçirilerek süzülür. Koyu renkli siselerde, serin bir yerde yıllarca saklanabilir.

El ve Ayak Banyoları: Iki avuç dolusu yıkanmıs kök, sap ve yaprak, 5 litre soguk suya konularak, 10-12 saat bekletilir ve sonra kaynama derecesine kadar ısıtılır. Banyo sırasında bitkiler suyun içinde kalabilir. Bu banyo suyu, yeniden ısıtılarak, 2-3 kere daha kullanılabilir.

Yan etkileri

Konunun uzmanları doktorların tavsiyeleri doğrultusunda kullanıldıklarında hiçbir zararlı etki oluşturmayan bazı bitkiler, bilinçsizce uzun süreli alındığında mide, bağırsak, böbrek ve mesane tahrişlerine yol açabilir. Kronik hastalıkların tedavisinde uygulanan bitki çayı kürlerine zaman zaman 1-2 haftalık aralar vermek şarttır. Gebelik döneminde ise hekim tarafından özellikle öneril-medikçe, müshil, uyarıcı veya idrar artırıcı bitki karışımlarının ya da çaylarının kullanılması yasaktır.

Alerjisi olanlar dikkatli olmalıdır. Sağlıklı bir insanın güçlü bağışıklık sistemi vardır. Zararlı ve zararsız maddelerin farkını kesinlikle saptayabilir. Alerjik kişide ise zararsız ve hatta sağlığa yararlı maddeler bile zararlı olarak belirlenebilir ve organizma, immunglobilin E türü antikorlar salgılamaya başlar. Bazı bitkilerin deriye değmesiyle de alerjik tepkiler oluşabilir. Şifalı bitki çaylarının kullanımında da çok ender olmakla birlikte, bağırsak mukozasında alerjik tepkiler oluşabilir. Bu kişilerdeki belirti-ler, mide bulantısı, mide ağrısı ve ishal biçiminde ortaya çıkar. Çay içimine son verildiğinde rahatsızlıklar da sona erer.

*Yazının içerikleri pek çok kitap, internet siteleri ve ansiklopedilerden alıntıdır. Bir derleme niteliğindedir.

*Resim: TEA&POT'a aittir.